Wat zegt de Nederlandse wet en regelgeving over alleen werken?

Alleen werken komt in veel sectoren voor: van zorg en schoonmaak tot industrie, beveiliging en detailhandel. Maar wat zegt de wet over alleen werken? En welke verplichtingen heeft een werkgever volgens de Arbowet?

In deze blog leggen we uit wat de officiële regelgeving inhoudt, welke risico’s spelen bij alleen werken, en hoe organisaties kunnen voldoen aan de wettelijke eisen.

De Arbowet geeft geen speciale eisen voor alleen werken. Echter, werkgevers zijn wél verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkplek voor medewerkers die niet kunnen terugvallen op collega’s. Mocht een medewerker klem komen te zitten, of onwel worden en vervolgens urenlang moeten wachten totdat hij/zijn gevonden wordt, dan zijn dat geen goede werkomstandigheden. De werkgever is verantwoordelijk dat ook deze mensen met een gerust gevoel hun werk kunnen doen en binnen redelijke tijd geholpen worden als een incident plaatsvindt.

Wat zegt de wet over alleen werken?

De Arbowet bevat geen specifieke artikelen die “alleen werken” verbieden of apart reguleren.
Toch geldt de algemene zorgplicht van de werkgever: iedereen moet veilig en gezond kunnen werken, ook als iemand alleen aan het werk is.

Daarom is de werkgever verplicht om:

• In de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) duidelijk vast te leggen welke medewerkers, waar en wanneer alleen werken;

• Te bepalen welke risico’s dat met zich meebrengt (zoals agressie, valgevaar, gevaarlijke stoffen of afgesloten ruimtes);

• En te zorgen voor maatregelen, hulpmiddelen en instructies die deze risico’s beperken.

Bron: Arboportaal – Alleen werken (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)

Wie mag alleen werken, en wie niet?

Niet iedereen mag zomaar alleen werken.
Volgens de Nederlandse Arbeidsinspectie:

• Jongeren onder de 18 jaar mogen nooit alleen werken;

• Werknemers met bepaalde medische aandoeningen of medicijngebruik kunnen beperkt inzetbaar zijn;

• Sommige organisaties vereisen toestemming van de leidinggevende voordat iemand alleen werkt.

Een bedrijfsarts kan beoordelen of een medewerker fysiek en mentaal geschikt is om alleen te werken.

In een aantal gevallen is het volgens de Arbowet verboden om alleen te werken:

1. Het betreden van een ruimte waarin zich een elektrische installatie voor hoogspanning (meer dan 1000V AC of 1500V DC) bevindt waarvan de delen niet of onvoldoende zijn beschermd tegen (in)directe aanraking dan wel te dichte nadering (Arbobesluit art 3.5, 2e lid)
2. Werkzaamheden in een besloten ruimte met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie (Arbobesluit art. 3.5g, 4e lid)
3. Duikers (Arbobesluit art 6.16)
4. Caissonarbeid (Arbobesluit art 6.19)
5. Werk door jongeren onder de 18 jaar (Artikel 1.37. Deskundig toezicht)

Arbo portaal

Alleen werken is onvermijdelijk bij bepaalde functies in bijvoorbeeld de zorg, de bewaking of het winkelbedrijf. Wie alleen werkt, kan niet terugvallen op collega’s bij gevaar of een ongeval. De Arbowet geeft geen speciale eisen voor alleen werken. Werkgevers zijn verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkplek voor medewerkers op eenpersoonsposten.

Verplichtingen voor werkgevers bij alleen werken

Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het veilig inrichten van de werkplek en moeten passende maatregelen nemen.
Volgens de Arbowet en de richtlijnen van Arboportaal horen daarbij:

1. Bescherming tegen risico’s

De werknemer moet zich kunnen beschermen tegen agressief of ongewenst bezoek. Denk aan toegangsbeveiliging, noodknoppen of automatische vergrendeling.

2. Snel alarm kunnen slaan

De werknemer moet in noodgevallen direct alarm kunnen geven – via telefoon, portofoon, noodzender of persoonalarmering voor alleenwerkers.

3. Goede communicatieapparatuur

Er moet altijd contact mogelijk zijn met collega’s of een meldkamer.
Draagbare communicatiehulpmiddelen zijn hierbij essentieel.

4. Duidelijke noodprocedures

Een handleiding of protocol moet beschrijven wat te doen bij brand, ongeval of agressie. Dit geeft houvast en voorkomt paniek.

5. Vrije vluchtwegen

Zorg dat vluchtroutes altijd toegankelijk zijn en dat sleutels binnen handbereik liggen. Incidenten tijdens avond- of nachtdiensten moeten worden geregistreerd en geëvalueerd.

Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

Voor het alleen werken bestaat alleen voor caissonwerkers en duikers specifieke regelgeving. Voor jongeren onder de achttien jaar geldt dat zij helemaal niet zonder toezicht alleen mogen werken.

In de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) moeten situaties waarin door werknemers alleen wordt gewerkt worden benoemd . De werkgever moet in kaart brengen wie alleen werken, waar en wanneer er alleen gewerkt wordt. Ook moet de werkgever vaststellen wat er nodig is aan maatregelen en voorzieningen om de risico’s van alleen werken te beperken. denk hierbij aan toezicht of een alleenwerkerstoestel. wat nog extra aandacht moet hebben is de medewerkers die werk uitvoeren met een hoger risico profiel. Zoals eerder genoemd mogen sommige medewerkers überhaupt niet alleen werken en zullen andere om veilig alleen te werken wel hulp moeten kunnen inroepen.  

Zorg dat jouw organisatie voldoet aan de wet: kies voor veilige alleenwerkoplossingen

Veilig alleen werken begint bij bewustwording, maar eindigt bij concrete actie.
Met de juiste maatregelen en betrouwbare technologie kunnen organisaties voldoen aan de Arbowet, risico’s beperken en werknemers echte veiligheid en gemoedsrust bieden.

Onze persoonalarmeringssystemen voor alleenwerkers voldoen aan de eisen van de Nederlandse Arbeidsinspectie en zijn geschikt voor:

• Zorginstellingen en thuiszorg

• Industrie, logistiek en technische dienstverleners

• Beveiliging, schoonmaak en retail

Of je nu één medewerker hebt die ’s avonds alleen werkt of een complete ploeg met risicovolle taken, wij helpen je graag met advies, implementatie en training.

→ Neem contact op voor vrijblijvend advies over veilige alleenwerkoplossingen of

→ bekijk onze persoonalarmering voor industrie en non-industrie hier

Conclusie

De wetgeving rond alleen werken is helder: werkgevers moeten zorgen voor veiligheid, communicatie en noodprocedures voor elke werknemer die alleen werkt. Met een goede RI&E, duidelijke instructies en betrouwbare persoonalarmering kunnen organisaties voldoen aan de Arbowet én incidenten voorkomen.